Cel = ochrona Wierzyciela przed krzywdzącym działaniem Dłużnika.
Skutek = względna bezskuteczność czynności prawnej, dokonywanej prze D. z pokrzywdzeniem W. W następstwie, pokrzywdzony W. ma prawo bezpośrednio żądać zaspokojenia od O3.
Przesłanki ochrony:
- Dochodzona wierzytelność musi być zaskarżalna (nie musi być już wymagalna). Ochronie pauliańskiej nie podlegają roszczenia: przedawnione, z gier i zakładów, oparte na powinnościach moralnych.
- Tylko wierzytelności o wartości pieniężnej (ochrona majątkowa wartości wierzytelności). Wierzytelności opiewające na realne wykonanie jakiegoś zindywidualizowanego świadczenia np. wydanie określonej rzecz, mogą być dochodzone na podstawie art. 59 kc.
- Roszczenie przeciwko dłużnikowi, który działa z pokrzywdzeniem W. w skutek podjętej czynności prawnej, tak dwustronnej jak i jednostronnej (inne działania nie będące czynnością prawną, choćby powodował niewypłacalność dłużnika nie mogą być dochodzone skargą pauliańską).
- Czynność prawna krzywdząca wierzyciela zasadniczo dokonywana jest przez dłużnika, ale może być np. przez jego poręczyciela.
- Pokrzywdzenie wierzyciela – dłużnik stał się całkowicie lub w wyższym stopniu niewypłacalny.
- Naganna postawa dłużnika – działanie ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela oraz przyszłego wierzyciela, przy czym wystarczy świadomość, iż dana czynność prawna może spowodować niemożność zaspokojenia ogółu wierzycieli.
- O3 odnosi korzyść majątkową (nabywa prawo majątkowe, bądź zostaje zwolniona ze zobowiązania.
- O3 wiedziała, lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dopowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela.
- Czynność nieodpłatna = W. może żądać zaspokojenia także wtedy gdy O3 nie wiedziała, bądź przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć o pokrzywdzeniu wierzyciela.
Zaskarżanie czynności przez wierzyciela:
- wytoczenie powództwa;
- podniesienie zarzutu procesowego przeciwko O3 w toczącej się przeciw wierzycielowi sprawie z powództwa O3;
Legitymacja bierna:
- O3 odnosząca korzyść,
- następca O3 pod tytułem szczególnym (z czynności prawnej), na rzecz której osoba trzecia rozporządziła prawem, pod warunkiem:
- rozporządzenie nastąpiło nieodpłatnie,
- następca os. trzeciej wiedział, iż poprzednik nie miał tytułu prawnego do skutecznego rozporządzania,
- następca dłużnika pod tytułem ogólnym (spadkobierca)
Dowodzenie roszczeń:
- Ciężar udowodnienia związku przyczynowego między niewypłacalnością, a dokonana czynnością prawną przez dłużnika spoczywa na wierzycielu.
- Dokonanie przez dłużnika czynności nieodpłatnej rodzi domniemanie prawne, ze dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Jest to domniemanie wzruszalne.
- Dokonanie przez dłużnika czynności prawnej z osobą bliską, rodzi domniemanie prawne, ze dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
Termin dochodzenia roszczeń = 5 lat od dokonania czynności uznanej za bezskuteczną – termin zawity
Orzeczenie względnej bezskuteczności:
- Wierzyciel uzyskuje prawo do zaspokojenia swojej wierzytelności z przedmiotów należących do O3 (z która nie łączył go żaden stosunek), ale tylko z tych, które wskutek czynności uznanej za bezskuteczną wyszły z majątku dłużnika lub do niego nie weszły;
- Jeżeli przedmiotem czynności były rzeczy zamienne lub pieniądze i nie da się ich oddzielić od majątku os. trzeciej, wierzyciel może prowadzić egzekucję do całego majątku os. trzeciej;
Uwolnienie się O3 od zadośćuczynienia roszczeniu wierzyciela:
- poprzez wskazanie wierzycielowi mienia dłużnika do zaspokojenia się,
- poprzez zaspokojenie wierzyciela przez O3 z pozostałego majątku,
- poprzez zaspokojenie się z majątku następcy prawnego O3, który działał w złej wierze lub uzyskał korzyść nieodpłatnie (jeśli rzecz nie pozostaje już w majątku os. trzeciej);
Orzeczenie paulińskie ma charakter konstytutywny – pozwala wierzycielowi uznać za bezskuteczną czynność dokonaną miedzy dłużnikiem a O3, z jego pokrzywdzeniem. Wydanie orzeczenia jest niezbędne, by powstało uprawnienie wierzyciela względem O3. Stosunek ma charakter zobowiązaniowy.
Linki sponsorowane
RADCA PRAWNY |
