Zobowiązanie przemienne = co najmniej 2 alternatywne świadczenia. Dłużnik jest zobowiązany w ten sposób, że wykonanie zobowiązania może nastąpić przez spełnienie jednego z kilku świadczeń (art. 365 §1); w swej istocie jest to jedno zobowiązanie z kilkoma alternatywnymi świadczeniami (alternatywa rozłączna);(np. pracownik przepracuje rok od szkolenia lub zwróci pracodawcy koszty)

Pozew z żądaniem alternatywnym.

Żądanie = "Wnoszę o nakazanie pozwanemu, aby wydał (1) albo (2) zapłacił"
Wyrok = Sąd orzeka o obu świadczeniach (1) i (2), przy czym pozwany sam decyduje które wykona.
Egzekucja = do egzekucji nadają się oba (1) i (2). Na wniosek W. komornik wyznaczy D. termin do wyboru świadczenia. Po terminie wybiera W.

Prawo dokonania wyboru może przysługiwać:

dłużnikowi,
wierzycielowi,
O3.

Jeżeli nie wynika to z treści czynności prawnej, ustawy = wybór należy do dłużnika.

Wyboru dokonuje się przez złożenie oświadczenia drugiej stronie. Jeżeli uprawnionym do wyboru jest dłużnik, może on dokonać wyboru także przez spełnienie świadczenia.

Przy niemożności pierwotnej dopiero niemożność wszystkich świadczeń alternatywnych powoduje nieważność zobowiązania.

Upoważnienie przemienne = 1 świadczenie + uprawnienie do zwolnienia się od świadczenia przez spełnienie innego świadczenia

Pozew z żądaniem facultas alternativa.

uprawnienie do zwolnienia się od świadcz. przez spełnienie innego świadcz.
Żądanie = "Wnoszę o zobowiązanie pozwanego aby wydał (1) od czego może zwolnić się przez (2) zapłatę.
Wyrok = Nakazuje poznanemu świadczyć (1) od czego może zwolnić się przez (2).
Egzekucja = do egzekucji nadaje się tylko (1).
Upoważnienie przemienne może wynikać z:
- ustawy (np. Zwolnienie od odp. O3 przy skardze paulińskiej. Obdarowany dostarcza środki utrzymania darczyńcy w niedostatku albo zwraca wartość wzbogacenia),
- umowy,
- z odpowiedniego sformułowania pozwu (dopuścił Sąd Najwyższy, lecz sporne).

Pierwotna niemożność świadczenia zasadniczego = zawsze powoduje nieważność zobowiązania nawet jeśli świadczenie zastępcze objęte upoważnieniem przemiennym było możliwe. Nie ma ono pozycji równorzędnej ze świadczeniem zasadniczym.