- Obrona konieczna = Kto działa w obronie koniecznej, odpierając bezpośredni i bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro własne lub innej osoby, ten nie jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną napastnikowi; np.: art. 343 § 1 kc – odparcie samowolnego naruszenia posiadania.
Bezpośredniość zagrożenia pochodzącego od człowieka powoduje, iż obrona musi zostać podjęta natychmiast. Środki podjęte w obronie muszą być konieczne do odparcia zamachu.
Przekroczenie granic obrony koniecznej pociąga za sobą odp. za wywołaną szkodę, lecz nie powoduje uchylenia bezprawności zamachu. Możliwe jest tu zastosowanie obniżenia odszkodowania z powodu przyczynienia się poszkodowanego (zamachowca) do powstania szkody.
- Stan wyższej konieczności = (art. 424 kc) Kto zniszczył lub uszkodził cudzą rzecz albo zabił lub zranił cudze zwierzę w celu odwrócenia od siebie lub od innych niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio od tej rzeczy lub zwierzęcia, ten nie jest odpowiedzialny za wynikłą stąd szkodę, jeżeli niebezpieczeństwa sam nie wywołał, a niebezpieczeństwu nie można było inaczej zapobiec i jeżeli ratowane dobro jest oczywiście ważniejsze aniżeli dobro naruszone; (np. obrona życia, zdrowia)
Źródłem bezpośredniego zagrożenia nie jest bezprawne działanie człowieka (zamach), ale jakaś rzecz lub zwierzę. Ponadto przesłankami wyłączającymi bezprawność są: niewywołanie niebezpieczeństwa przez poszkodowanego, brak jest możliwości zapobieżenia w inny sposób niebezpieczeństwu, dobro ratowane jest oczywiście ważniejsze od zagrożonego;
- Samopomoc = możliwa w absolutnie wyjątkowych przypadkach i tylko wskazanych wyraźnie przez ustawę; np. zajęcie cudzego zwierzęcia wyrządzającego szkodę (art. 432 kc), przywrócenie własnym działaniem posiadania nieruchomości, z zastrzeżeniem, iż nie może posiadacz stosować przemocy wobec osób (art. 343 § 2 kc).
- Zgoda poszkodowanego = zgoda wyrażona na działanie ingerujące w sferę dóbr osoby, która doznała szkody; sprawca szkody nie jest odpowiedzialny za jej wyrządzanie, jeśli działał w ramach udzielonego mu zakresu i przez osobę kompetentną (np. zgoda pacjenta na zabieg, zgoda na udział w grach sportowych - boks).
Linki sponsorowane
RADCA PRAWNY |
