Zasada adekwatności odnosi się do związku przyczynowego jako jednej z przesłanek odp. odszkodowawczej.
Przesłanki odp.:
- zdarzenie, z którym system prawny łączy na określonych zasadach obowiązek naprawienia szkody;
- szkoda,;
- związek przyczynowy m. zdarzeniem a szkodą.
Teoria adekwatnego związku przyczynowego = odp. tylko za normalne następstwa.
Zgodnie z Kodeksem cywilnym zobowiązany do odszkodowania ponosi odp. tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
Nie wystarczy ustalić istnienie związku przyczynowego. Związek musi być normalny (typowy).
Przykład = Między zwłoką krawca a uszkodzeniem ciała istnieje związek przyczynowy, co potwierdza test sine qua non ale brak jest adekwatnego związku przyczynowego.
I etap: ustalić czy w ogóle istnieje związek (test sine qua non).
II etap: czy związek ten jest normalny (zazwyczaj statystycznie).
Odstępstwa od zas. adekwatności:
(1) casus mixus = przypadek mieszany = rozszerzona odo = wszystkie następstwa, a nie tylko normalne. = rozszerzenie odp. poza granice normalnego związku przyczynowego.
Przykłady:
Art. 478 = Dłużnik będący w zwłoce odpowiedzialny jest za utratę lub uszkodzenie przedmiotu świadczenia, chyba że utrata lub uszkodzenie nastąpiłoby także wtedy, gdyby świadczenie zostało spełnione w czasie właściwym = rozszerzenie odp. dłużnika, który poniesie odpowiedzialność także za przypadkową lub spowodowaną siłą wyższą utratę lub uszkodzenie przedmiotu świadczenia. = Dla przyjęcia odp. za casus mixtus nie jest istotne, z jakiej przyczyny nastąpiła utrata lub uszkodzenie przedmiotu świadczenia; liczy się fakt niemożliwości świadczenia i zwłoki dłużnika. Dłużnik może zwolnić się z odpowiedzialności jeżeli wykaże, że szkoda powstała z przyczyny za którą nie odpowiada.
Art. 714 = Biorący do używania
jej używa w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami albo powierza rzecz O3 = odp. także za przypadkową utratę lub uszkodzenie rzeczy.
Art. 739 = Przyjmujący zlecenie powierzył wykonanie O3 nie będąc do tego uprawniony, a rzecz należąca do dającego zlecenie uległa przy wykonywaniu zlecenia utracie lub uszkodzeniu, przyjmujący zlecenie jest odp. także za utratę lub uszkodzenie przypadkowe, chyba że jedno lub drugie nastąpiłoby również wtedy, gdyby sam zlecenie wykonywał.
Art. 841 = Jeżeli przechowawca, bez zgody składającego używa rzeczy albo zmienia miejsce lub sposób jej przechowywania albo jeżeli oddaje rzecz na przechowanie innej osobie, jest on odpowiedzialny także za przypadkową utratę lub uszkodzenie rzeczy, które by w przeciwnym razie nie nastąpiło
(2) odp. na zasadzie ryzyka = tzw. związek normatywny
Przykłady:
- Zajmujący pomieszczenie = wyrzucenie, wylanie.
- Posiadacz budowli = zawalenie się, oderwanie.
- Prowadzący przedsiębiorstwo = przez ruch przedsiębiorstwa.
- Hotelarze = utrata, uszkodzenie rzeczy wniesionych.
- Chowający zwierzęta.
- Powierzający wykonanie O3 = błąd w wyborze.
- Posiadacz pojazdu (ale przy zderzeniu sprawcy wzajemnie na zas. winy)
Typowe Przesłanki egzoneracyjne = szkoda wynikła z:
- właściwości rzeczy,
- siła wyższa
- wyłączna wina poszkodowanego lub O3
(3) Strony tak postanowią:
Przykłady:
- rękojmie (m. przedsięb.) można wyłączyć.
- często w ubezpieczeniach odp. jedynie za następstwa bezpośrednie (podczas gdy zas. adekwatnego związku przyczynowego takiego ograniczenia nie zakłada).
Zasady odpowiedzialność:
(1) na zasadzie winy,
(2) na zasadzie ryzyka,
(3) na zasadzie słuszności,
(4) na zasadzie gwarancyjno-repatryjacyjnej.
Rodzaje odpowiedzialności:
(1) odpowiedzialność kontraktowa,
(2) odpowiedzialność deliktowa.
